Үч саптуу хадиси шарифтер

Үч топ үммөт

Үммөтүм үч топ:

1- Сураксыз Жаннатка киргендер,

2- Жеңил эсепке тартылып киргендер,

3- Күнөөлөрүнөн тазаланып киргендер. (Табарани)

Дос жана душман

Аллаху таала мындай деп буюрат:

«Ушул үч нерсени уланткан адам чыныгы досум; буларды таштаган болсо чыныгы душманым:

1- Намаз,

2- Орозо,

3- Жунуптуктан гусул.» (Байхаки, Табарани)

Үч түрдүү коңшу

Үч түрдүү коңшу бар:

1- Бир акысы болгон коңшу. Тууган болбогон гайримуслим коңшу.

2- Эки акысы болгон коңшу. Бул мусулман коңшу болуп, мусулмандык жана коңшулук дагы акысы бар.

3- Үч акысы болгон коңшу. Тууган болгон мусулман коңшу. Мунун мусулмандык дагы, туугандык дагы, коңшулук дагы акысы бар. (Абу Нуайм)

Күнөө жазылбайт

Ушул үч кишиге күнөө жазылбайт:

1- Ойгонгонго чейин уктаган адамга,

2- Сакайганга чейин жиндиге,

3- Балагатка киргенге чейин балага. (Бухари)

Аалымдар

Аалымдар үч түрдүү:

1- Илими өзүнө дагы, адамдарга дагы пайдалуу болгон,

2- Илими өзүнө пайдалуу болгон, адамдарга пайдасы болбогон,

3- Илими ар кимге пайдасы болгон, бирок, өзүнө пайдасы болбой куруган. (Дайлами)

Суракка тартылбагандар

Ушул тамактардан суракка тартылбаган үч адам:

1- Ифтар тамагынан,

2- Сахур тамагынан,

3- Мусапыр менен жеген тамактан. (Дайлами)

Туура болгондор

Исламдан насиби болуу ушул үч нерсе менен болот:

1- Намаз,

2- Орозо,

3- Зекет. (И.Ахмед)

Үч адам жемеленбейт

Ушул үч адамдын ылайык көрүлбөгөн иштери, абалдары көз алдына алынуу менен кош көрүлүүсү керек:

1- Сакайганга чейин оорулуу,

2- Ифтар кылганга чейин орозолуу,

3- Адилеттүү өкүмдар. (Дайлами)

Үч топ

Өздөрүндө ант сунушталбаган үч адам:

1- Баланын атасына анты,

2- Аялдын күйөөсүнө анты,

3- Кулдун кожоюнуна анты. (И.Асакир)

Лаанатталгандар

Лаанатталган үч топ мына булар:

1- Эне-атага лаанат кылган,

2- Аллахтан башкасы үчүн курмандык сойгон,

3- Жер чегин ашкан. (И.Асакир)

Зыярат кылынбаган оорулуу

Зыярат кылынуусу керек болбогон үч оорулуу:

1- Көзү ооруган,

2- Тиши ооруган,

3- Чыйкан чыккан. (Табарани)

Дүнүйө жана акырет

Дүнүйөнү акыретке тандаган адам ушул үч нерсеге дуушар болот:

1- Кыйынчылыгы эч кемибейт,

2- Жоктуктан кутулбайт,

3- Ушунчалык ачкөздүккө берилет, эч качан бош убакыт таба албайт. (Табарани)

Буйрук кылынгандар

Силерге үч нерсени буйрук кылуудамын:

1- Аллаху таалага кулдук кылдып, Ага эч бир нерсени орток кешпоону,

2- Жалпы Аллахтын жибине (динине) карманып, бири-бириңерден ажырабоону,

3- Аллах вали кылган адамдарга баш ийип, аларды угууну. (Ибни Мажа)

Тыюу салынгандар

Силерди ушул үч нерседен тыямын:

1- Ушактан,

2- Көп собол суроодон,

3- Мал-оокатты зыянга учуратуудан. (Ибни Мажа)

Жактырылбаган үч нерсе

Аллаху таала үч нерсени жактырбайт:

1- Көп сүйлөө,

2- Көп собол суроо.

3- Мал-оокатты курутуу. (Муслим)

Орозону бузбаган үч нерсе

Ушул үч нерсе орозону бузбайт:

1- Хажамат,

2- Каалабастан кусуу,

3- Ихтилам. (Тирмизи)

Тамашасы да сахих

Үч нерсенин тамашасы да, чыны да сахих:

1- Нике,

2- Талак,

3- Талактан кайтуу. (Хаким)

Куруткан нерселер

Курутуучу үч нерсе:

1- Ашыкча сараңдык,

2- Напсиге баш ийүү,

3- Өзүн жактыруу. (Хатиб)

Куткаруучу иштер

Куткаруучу үч нерсе:

1- Жашыруун жана ачык Аллахтан коркуу,

2- Кедейлик жана байлыкта чегин ашпоо.

3- Ачууланганда жана ыраазылыкта адилеттикте болуу. (Хатиб)

Даражасын бийиктеткен нерселер

Даража бийиктеткен үч нерсе:

1- Тамак жедирүү,

2- Саламдашууну жаюу,

3- Баары уктап жатканда түнү намаз окуу. (Хатиб)

Күнөөлөргө каффарат

Күнөөлөргө каффарат болгон үч нерсе:

1- Мечитке баруу,

2- Намазды окуп, кийинки намазды күтүү,

3-  Өтө суукта туура даарат алуу. (Хатиб)

Ыйманы пайда бейрбей

Ушул үч нерсе ортого чыккандан кийин ыйман келтирүү пайда бербейт:

1- Күн батыштан чыкканда,

2- Дажжал чыкканда,

3- Даббат-ул-урз чыкканда. (Муслим, Тирмизи)

Үч сый

Ушул үч сый артка кайтарылбайт:

1- Орун берүү,

2- Жыпар жыт,

3-  Сүт. (Тирмизи)

Парз болгон ибадаттар

Ушул үч нерсе мага парз:

1- Витир намазы,

2- Курмандык чалуу,

3-  Кушлук намазы. (И.Ахмед)

[Ханафиде алгачкы экөө важиб, үчүнчүсү сүннөт. Калган үч мазхабда үчөө тең сүннөт.]

Фитнага түшүргөндөр

Ушул үч нерсе фитнага түшүрөт:

1- Сулуу чач,

2- Сулуу үн,

3-  Сулуу жүз. (Дайлами)

Орозолуу кезде

Орозолуу кезде ушул үч нерседен сактануу керек:

1- Мончого кирбөө керек,

2- Хажамат болбоо керек,

3-  Аялдарга карабоо керек. (Дайлами)

Үч балээден коргоду

Аллаху таала силерди үч балээден коргоду:

1- Пайгамбарыңар силерге баддуба кылып, жалпы куруудан,

2- Ахли батылдын ахли хакты жеңүүсүнөн,

3- Бузукулукта бирлешүүдөн. (Абу Давуд)

Ыймандан болгон нерселер

Үч нерсе ыймандан:

1- Уят,

2- Харамдан сактануу,

3-  Өзүнүкү туура болсо да көшөрбөө. (Жами-ус-сагир)

Мунафыктык белгиси

Үч нерсе мунафыктык белгиси:

1- Уятсыз сүйлөгөн,

2- Уятсыздык,

3-  Сараңдык.(Жами-ус-сагир)

Кечиктирилбегендер

Үч нерсе кечиктирилбейт:

1- Убактысы киргенде намаз окуу,

2- Даяр болгондо жаназаны көмүү,

3- Теңин тапканда кыз же жесирди үйлөнтүү. (Тирмизи)

Орток болгон жана болбогон

Хак таала мындай деп буюрду:

Эң, адам баласы, ушул үч нерсенин бири сенин, бири менин, бири болсо арабызда орток:

1- Кулдук кылып, мага эч бир нерсени орток кошпоо мага таандык,

2- Кылган амалыңдын жообун берүү мага таандык,

3- Арабызда орток болгон нерсе – сенин дуба кылууң, менин болсо кабыл кылуум. (Табарани)

Жолго чыгылган үч мечит

Ушул үч мечит үчүн гана жолго чыгылат:

1- Масжид-и Наби,

2- Масжид-и Харам,

3- Масжид-и Акса. (Бухари)

Бул үммөттүн үстөмдүгү

Аллаху таала башка үммөттөргө бербеген ушул үч нерсе менен бизди үстөм кылды:

1- Саптарыбызды периштелердин саптары сыяктуу кылды,

2- Жер жүзүнүн ар тарабы бизге мечит кылынды,

3- Суу табылбаганда топуракты (таяммум үчүн) бизге тазалоочу кылды. (Насаи)

Орунсуз кыймыл аракеттер

Ушуш үч нерсе ылайыксыз:

1- Имамдын өзүнө гана дуба кылуусу,

2- Уруксатсыз башка бирөөнүн үйүнүн ичин кароо,

3- Даараты кыстап турганда намаз окуу. (Тирмизи)

Зыяны ээсине кайтат

Үч нерсенин зыяны ээсине кайтат:

1- Заалымдын зулумдугу,

2- Алдамчынын куулугу,

3- Сөзүндө турбагандын опаасыздыгы. (Хатиб)

Чоң балээ

Ушул үч адам башка балээ:

1- Жакшылыкты билбеген, жамандыкты кечирбеген амир,

2- Жакшылыкты көрбөй, кемчиликти жайган заалым,

3- Жаныңда болгондо кыйынчылык тарттырган, жоктугуңда кыянаттык кылган аял. (Табарани)

Үч чоң күнөө

Ушул үч нерсени кылган адам чоң күнөө кылган болот:

1- Акысыз жерге ачылган байрак тегерегинде топтолгон,

2- Эне-атага каршы чыккан,

3- Заалымга жардам берген. (Табарани)

Үч нерседен коркомун

Ушул үч нерседен коркомун:

1- Хакты тааныгандан кийин адашуучулукка түшүү,

2- Адашууга жетелеген фитналар,

3- Кекиртегине жана жыныс шахватына берилүү. (Дайлами)

Көңүлгө азап берет

Үч нерсе көңүлгө азап берет:

1- Тамакты сүйүү,

2- Уйкуну сүйүү,

3- Ырахаттыкты сүйүү. (Дайлами)

Ачуу азап

Ушул үч кишиге ачуу азап бар:

1- Этектерин жерде сүйрөп баскан текебердүү,

2- Бергенин колко кылган,

3- Мал-оокатты жалган жерге ант менен саткан. (Муслим)

Ачуу азап

Ушул үч кишиге кыяматта ачуу бир азап бар:

1- Жетимди окутууда аны эзген устаз,

2- Муктаждыгы жок болсо да тилемчилик кылган,

3- Султанга кошоматтык кылган. (Рафии)

Куруган үч киши

Ушул үч киши куруду:

1- Өтө текебердүү,

2- Аллахтан күмөндөнгөн,

3- Анын рахматынан үчүт үзгөн. (Бухари)

Жаннат харам

Жаннат харам болгон үч киши:

1- Ичкиликке берилген,

2- Эне-атага каршы,

3- Даййус. (И.Ахмед)

Жаннатка кирет

Ушул үч нерседен узак болгон адам сураксыз Жаннатка кирет:

1- Текебердик,

2- Кул карызы,

3- Кыянаттык. (Насаи)

Ыймандын даамын табат

Ушул үч адам ыймандын даамын алат:

1- Аллах жана Расулун баарынан артык сүйгөн,

2- Сүйгөнүн бир гана Аллах үчүн сүйгөн,

3- Ыйманга жеткенден кийин күфүргө түшүүнү отко түшүүдөн коркунучтуу деп билген. (Бухари)

Айып катары жетиштүү

Ушул үч мүнөз кишиге айып катары жетиштүү:

1- Өз айыбын көрбөй башкалардагы дал ошол айыпты көрүүсү,

2- Өзүнүн бет уялткан абалын көрбөй башкалардын дал ошондой кебетесинен уялуусу,

3- Отуруп турган адамдарга кыйынчылык тарттыруусу.(Табарани)

Куруган үч киши

Ушул үч кишиде ихлас болбосо куруйт:

1- Жоомарт,

2- Эр жүрөк,

3- Аалым. (Хаким)

Адамдардын жаманы

Адамдардын эң жамандары мына ушул үчөө:

1- Эне-атага каршы текебер болуп, аларга акаарат кылган,

2- Фитна, фасат чыгарган,

3- Эрди-зайыптын ортосун бузуп, кийин анын аялына ээ болгон. (Абу Нуайм)

Рахмат менен карабайт

Аллаху таала Кыяматта ушул үч кишиге рахмат менен карабайт:

1- Алышып-беришүүдө жалган сүйлөп, фахиш баада мал сатканга,

2- Туш келди ар нерсеге ант ичкенге,

3- Өзүндө суу болсо да башкага бербегенге. (Эй Балам Илмихалы)

Катуу азап

Ушул үч кишиге катуу азап кылынат:

1- Зина кылган карыя,

2- Жалганчы башкаруучу,

3- Текебер кедей. (Муслим)

Тең жынысчылдар

Акыр заманда тең жынысчылдар үч топто болот:

1- Сүйлөшүп, бетин кароо менен жетингендер,

2- Кол алышып, кучакташып жетингендер,

3- Бул иштин өзүн кылгандар. (Дайлами)

Аллахтын душмандары

Аллаху таала буюрууда:

Кыямат күнү ушул үч кишинин душманымын:

1- Менин атымды айтып сөз берип, сөзүнөн кайткан,

2- Эркин адамды кул деп саткан,

3- Ишчинин акысын бербеген. (Бухари)

Гыйбаты харам болбогондор

Ушул үч кишинин гыйбаты харам эмес:

1- Фасык,

2- Заалым башкаруучу,

3- Ахли бидат. (И.Абиддуния)

Кароо ибадат

Ушул үч нерсеге кароо ибадат:

1- Эне-атанын жүзүнө,

2- Мусхафка,

3- Деңизге. (Абу Нуайм)

Дуба кылган

Дуба кылган адам ушул үч нерседен бирине жетет:

1- Күнөөсү кечирилет,

2- Жакшылыктары көбөйөт,

3- Кабыл кылынган ибадат сообун алат. (Дайлами)

Кайтарылбаган дуба

Үч дуба кайтарылбайт:

1- Эне-атанын баласына дубасы,

2- Орозолуунун дубасы,

3- Жолчунун дубасы. (Байхаки)

Нематтарга жетет

Ушул үч нерсени кылган адам дүнүйө жана акыретте мол нематтарга жетет:

1- Балээге карата сабыр кылган,

2- Тагдырга ыраазы болгон,

3- Ырахаттыкта жана молчулукта дуба кылган. (Дайлами)

Үч урматты сактаган

Ушул үч урматты сактагандын дини жана дүнүйөсү корголот:

1- Исламиятка урмат,

2- Расулуллахка урмат,

3- Расулуллахтын урпагына [сеййиддерге жана шерифтерге] урмат. (Табарани)

Жакшылык казынасы

Ушул үч нерсени жашыруу жакшылык казынасы:

1- Ооруну,

2- Кайгыны,

3- Садаканы. (Табарани)

Сүйүлүү үчүн

Ушул үч нерсе сени досуңа сүйдүрөт:

1- Көрүшкөндө салам берүү,

2- Бир жамиятта отурганда келгенде ага орун берүү,

3- Аны сүйгөн аты менен чакыруу. (Табарани)

Ыймандан

Ушул үч нерсе ыймандан:

1- Аз болгондон да берүү,

2- Тааныган, тааныбаган ар мусулманга салам берүү,

3- Өзүнө каршы болсо да адилеттүү мамиле кылуу. (Баззар)

Ыймандын даамын сезет

Ушул үч нерсени кылган адам ыймандын даамын алат:

1- Ихлас менен «Лаа илаха иллаллах» деген,

2- Сүйүп зекетин берген,

3- Напсин тазкиялаган, башкача айтканда, каерде болсо да Аллахтын өзү менен бирге экендигин билген. (Хаким)

Жакшы мүнөздөр

Үч нерсе Аллахтын алдында жакшы мүнөздөрдөн:

1- Зулумдук кылганды кечирүү,

2- Бербегенге берүү,

3- Байланышын үзгөн киши менен жакшы мамилелерди куруу. (Табарани)

Аллахтын коргоосунда

Ушул үч сапатка ээ болгон адам Аллаху тааланын коргоосунда болот:

1- Бир нерсе бергенге рахмат айткан,

2- Күчтүү болуп туруп кечирген,

3- Ачуусуна ээ болгон. (Байхаки)

Жаннатка кирет

Ушул үч сапат ээси Жаннатка кирет:

1- Алсыздарга, күчсүздөргө мээримдүүлүк кылган,

2- Эне-атага мээримин көрсөткөн,

3- Кол астындагыларга жакшылык кылган. (Тирмизи)

Үч немат

Ушул үч немат ээси Давуд алейхиссаламдын үй-бүлөсүнө берилген нематтарга жеткен деп эсептелет:

1- Ачууланганына да, сүйгөнүнө да адилеттүү мамиле кылган,

2- Кедей кезде да, бай кезде да сарамжал мамиле кылган,

3- Жашыруун да, ачыкта дагы Аллахтан корккон. (Хаким)

Дүнүйө нематтары

Ушул үч нерсе дүнүйө нематтары:

1- Ылайыктуу бир минек (унаа),

2- Салиха жубай,

3- Ырахат үй. (И. Аби Шайба)

Сабыр

Сабыр үч түрдүү:

1- Кайгыда,

2- Ибадаттарда,

3- Харамдардан сактанууда. (Абу-ш-шейх)

Абдалдан саналат

Ушул үч сапат ээси абдан делген олуядан саналат:

1- Казага ыраазылык көрсөткөн,

2- Харам кыбоого сабыр кылган,

3- Аллах ыраазылы үчүн ачууланган. (Дайлами)

Аллахка таазим

Ушул үчөөнө сый көрсөткөн Аллаху таалага таазим кылган болот:

1- Мусулман болуп карыганга,

2- Курани карим жаттаганга,

3- Илим ээсине сый көрсөткөнгө. (Рамуз)

Уланган үч амал

Адам өлгөндө ушул үч нерседен тышкары амалы токтойт:

1- Садака-и жария,

2- Пайдалуу илим,

3- Салих перзент. (Бухари)

Ахли Жаннат

Ушул үч нерсе ахли Жаннат кылат:

1- Илим үйрөнөт,

2- Өлгөндөргө боор ооруйт,

3- Кедейлерди сүйөт. (Дайлами)

Сараң деп эсептелбейт

Ушул үч нерсени кылган адам сараң деп эсептелбейт:

1- Зекетин берген,

2- Конокко сый көрсөткөн,

3- Кыйынчылыкта калганга жардам берген. (Табарани)

Корголгондор

Ушул үч киши кыяматта Аллахтын коргоосуна кирет:

1- Аллах жолунда жектелүүдөн коркпогон,

2- Халал болбогонго колун узатпаган.

3- Харамды карабаган. (Исфахани)

Камил ыйман

Ушул үч сапат ээсинин ыйманы камил:

1- Аллах жолунда жектелүүдөн коркпогон,

2- Ибадатына рия аралаштырбаган,

3- Эки иштен акырет үчүн болгонун дүнүйө үчүн болгонуна тандаган. (Дайлами)

Жаннатка кирет

Ушул үч сөздү Ихлас менен айткан адам Жаннатка кирет:

1- Раббимин Аллаху таала болгондугуна ыраазымын,

2- Динимдин Мусулмандык болгонуна ыраазымын,

3- Пайгамбарымдын Мухаммед алейхиссалам болгонуна ыраазымын. (И. Ахмед)

От көрбөгөн көздөр

Ушул үч көз Кыяматта Жаханнам отун көрбөйт:

1- Аллах коркуусунан ыйлаган көз,

2- Аллах жолунда күзөттөгү көз,

3- Харамдарды кароодон сактанган көз. (Табарани)

Сообу эң көп болгон амал

Сообу эң көп болгон үч амал мына булар:

1- Ар абалда Аллахты зикир кылуу,

2- Баарына ынсаптуу мамиле кылуу,

3- Дин боордошунун маддий муктаждыгын кетирүү. (И. Мубарек)

Үч акы

Мусулмандын мусулман үстүндөгү үч акысы ушул:

1- Ооруса зыярат кылуу,

2- Жаназасына катышуу,

3- Чүчкүрүп «Алхамдулиллах» десе «Йархамукаллах» деш. (Бухари)

Эң баалу үч нерсе

Ошондой бир заман келет, ушул үч нерседен баалуу нерсе болбойт:

1- Халал акча,

2- Ыкластуу бир дин боордошу,

3- Сүннөткө уюу. (Табарани)

Илим

Илим үч түрдүү:

1- Ачыктоочу китеп,

2- Динге ылайык адат,

3- Билбеймин деш. (Дайлами)

Көзгө жила бергендер

Ушул үч нерсени кароо көзгө жила берет:

1- Жашылдыкка,

2- Аккан сууга,

3- Сулуу жүзгө. (Барика) [Бул жердеги сулуу жүз кароосу халал болгон адамдын жүзү. Чоочун аялдарга, кыздарга кароо көздү алсыратат жана көңүлдү карайтат.]

Денеге азык

Ушул үч нерсе денеге азык:

1- Жакшы жыт,

2- Жумшак жакшы кийим,

3- Бал жеш. (С. Абадиййа)

Кадырлуу момундар

Кадырлуу момундар үч топ:

1- Аллахка жана Расулуна ишенип, малы жана жаны менен Аллах жолунда күрөшкөндөр,

2- Адамдардын малы жана жаны тууралуу өзүнө ишеничтүү болгондор,

3- Напси каалаган нерсени Аллах үчүн таштагандар. (И. Ахмед)

Шапаат кылгандар

Ушул үч бөлүк адам шапаат кылат:

1- Анбия (набилер),

2- Улама (аалымдар),

3- Шухада (шейиттер). (Ибни Мажа)

Аллахтын коргоосунда

Ушул үч киши Аллахтын коргоосунда:

1- Мечитке баруу үчүн жолго чыккан,

2- Аллах жолунда согушка чыккан,

3- Ажылык үчүн жолго чыккан. (Абу Нуайм)

Жүз бур

Ушул үч адамдан жүз буруу керек:

1- Ачыктан ачык күнөө кылган,

2- Заалым башкаруучудан,

3- Ахли бидаттан. (И. Абиддунйа)

Жаханнам күйгүөбөйт

Ушул үч кишини Жаханнам оту күйгүзбөйт:

1- Күйөөсүнө баш ийген аял,

2- Эне-атасына баш ийген перзент,

3- Күйөөсүн кызганып сабыр кылган аял. (Абу-ш-шейх)

Мунафык гана төмөнсүйт

Ушул үч адамдын акысын мунафык гана төмөнсүйт:

1- Чачын мусулман болуп агартканды,

2- Илим ээси болгонду,

3- Адил башкаруучуну. (Табарани)

Үч кишиге орун берилет

Ушул үч кишиге орун берилет:

1- Жашынан улам карыяга,

2- Илиминен улам аалымга,

3- Султандыгынан улам адил өкүмдарга. (Дайлами)

Рахматка ээ болгондор

Аллахтын рахматы ушул үч кишиге да жаайт:

1- Намаз үчүн сап кармаганга,

2- Түн жарымы намаз окуганга,

3- Жалын кылыч, Аллах жолунда согушканга. (Ибни Мажа)

Арштын көлөкөсүндө

Ушул үч адам Арштын көлөкөсүндө көлөкөлөнөт:

1- Ишеничтүү соодагер,

2- Адил башкаруучу,

3- Дайым намаз убакыттарын көздөгөн. (Хаким, Дайлами)

Периштелер истигфар кылышат

Үч киши үчүн периштелер истигфар кылышат:

1- Илим үйрөткөн,

2- Илим үйрөнгөн,

3- Жоомарт болгон. (Абу-ш-шейх)